#التفسير_الأقوم​ #درایت_حدیث​ #تفسیر_قرآن​ #تفقه_و_استنباط​ #تفاسیر_روایی مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ فِي الْأَمَالِي عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عُمَرَ الْحَافِظِ الْبَغْدَادِيِّ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ أَحْمَدَ بْنِ ثَابِتٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ الْعَبَّاسِ الْخُزَاعِيِّ عَنْ حَسَنِ بْنِ حُسَيْنٍ الْعُرَنِيِّ عَنْ عَمْرِو بْنِ ثَابِتٍ عَنْ عَطَاءِ بْنِ السَّائِبِ عَنْ أَبِي يَحْيَى عَنِ ابْنِ عَبَّاسٍ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص وَ ذَكَرَ خُطْبَةً يَقُولُ فِيهَا إِنَ‏ عَلِيّاً هُوَ أَخِي وَ وَزِيرِي وَ هُوَ خَلِيفَتِي وَ هُوَ الْمُبَلِّغُ عَنِّي‏ إِنِ اسْتَرْشَدْتُمُوهُ أَرْشَدَكُمْ وَ إِنِ اتَّبَعْتُمُوهُ نَجَوْتُمْ وَ إِنْ خَالَفْتُمُوهُ ضَلَلْتُمْ إِنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ عَلَيَّ الْقُرْآنَ- وَ هُوَ الَّذِي مَنْ خَالَفَهُ ضَلَّ وَ مَنِ ابْتَغَى عِلْمَهُ عِنْدَ غَيْرِ عَلِيٍّ هَلَكَ الْحَدِيثَ. ابن عباس روایت می کند که پیامبر خدا صلی الله علیه و آله در اجتماع مردم بر منبر بالا رفتند و در ضمن خطبه ای فرمودند: علی برادر من ، وزیر من و جانشین من و رساننده پیام حق از جانب من به شما است. اگر از او راه رشد را جویا شوید شما را راهنمایی می کند و اگر از او تبعیت کنید از گمراهی و عذاب الهی نجات خواهید یافت و اگر با او مخالفت کنید، گمراه خواهید شد ... خداوند قرآن را بر من نازل کرد، هر کس با قرآن مخالفت کند گمراه است و هر کس علم (تفسیر و تأویل) قرآن را در نزد غیر علی علیه السلام جستجو کند، هلاک شده است. أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ الْبَرْقِيُّ فِي الْمَحَاسِنِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِيِّ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ ثَعْلَبَةَ بْنِ مَيْمُونٍ عَمَّنْ حَدَّثَهُ عَنِ الْمُعَلَّى بْنِ خُنَيْسٍ قَالَ: قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع فِي رِسَالَةٍ فَأَمَّا مَا سَأَلْتَ عَنِ الْقُرْآنِ- فَذَلِكَ أَيْضاً مِنْ خَطَرَاتِكَ الْمُتَفَاوِتَةِ الْمُخْتَلِفَةِ لِأَنَّ الْقُرْآنَ لَيْسَ عَلَى مَا ذَكَرْتَ وَ كُلُّ مَا سَمِعْتَ فَمَعْنَاهُ (عَلَى) غَيْرِ مَا ذَهَبْتَ إِلَيْهِ وَ إِنَّمَا الْقُرْآنُ أَمْثَالٌ لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ دُونَ غَيْرِهِمْ وَ لِقَوْمٍ يَتْلُونَهُ حَقَّ تِلَاوَتِهِ وَ هُمُ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَ يَعْرِفُونَهُ - از معلی بن خنیس از امام صادق علیه السلام: قرآن مَثل هایی برای قومی است که می دانند نه برای غیر آنها، برای گروهی که قرآن را چنان که شایسته آن است، تلاوت می کنند و آنها کسانی هستند که به قرآن ایمان دارند و آن را می شناسند. وَ أَمَّا غَيْرُهُمْ فَمَا أَشَدَّ إِشْكَالَهُ عَلَيْهِمْ وَ أَبْعَدَهُ مِنْ مَذَاهِبِ قُلُوبِهِمْ وَ لِذَلِكَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ص- (إِنَّهُ) لَيْسَ شَيْ‏ءٌ أَبْعَدَ مِنْ قُلُوبِ الرِّجَالِ مِنْ تَفْسِيرِ الْقُرْآنِ- و اما بر غیر آنها، قرآن سخت مشکل و از دسترس دل های آنها دور است، از این روست که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: راستی که هیچ چیزی دورتر از دل های این قبیل اشخاص نسبت به تفسیر قرآن نیست. وَ فِي ذَلِكَ تَحَيَّرَ الْخَلَائِقُ أَجْمَعُونَ إِلَّا مَنْ شَاءَ اللَّهُ - در این قرآن، همه مردم _ مگر کسی که خدا بخواهد _ سرگردانند. وَ إِنَّمَا أَرَادَ اللَّهُ بِتَعْمِيَتِهِ فِي ذَلِكَ أَنْ يَنْتَهُوا إِلَى بَابِهِ وَ صِرَاطِهِ وَ أَنْ يَعْبُدُوهُ وَ يَنْتَهُوا فِي قَوْلِهِ إِلَى طَاعَةِ الْقُوَّامِ بِكِتَابِهِ- وَ النَّاطِقِينَ عَنْ أَمْرِهِ وَ أَنْ يَسْتَنْبِطُوا مَا احْتَاجُوا إِلَيْهِ مِنْ ذَلِكَ عَنْهُمْ لَا عَنْ أَنْفُسِهِمْ – و اینکه پروردگار منان علم به مفاهیم و معارف و شرایع قرآن کریم را از دیدگان همه مردم پوشیده داشته است، برای این بوده است که مردم به دروازه علم او و راه اصلی معارف و شرایع او بازگردند و او را آن گونه که می پسندد، پرستش کنند. و مردم برای درک کلام خدا ، به فرمانبرداری از کسانی رو آورند که مبین و مفسر و مأول حقیقی کتاب آسمانی او هستند و آن بزرگواران به فرمان خداوند سبحان سخن می گویند و مردم آنچه از معارف و شرایع قرآن کریم به آن نیازمند هستند، از ایشان اخذ کنند و نه از خودشان و برداشت های غیر معصومانه دیگران. ثُمَّ قَالَ‏ وَ لَوْ رَدُّوهُ إِلَى الرَّسُولِ وَ إِلى‏ أُولِي الْأَمْرِ مِنْهُمْ لَعَلِمَهُ الَّذِينَ يَسْتَنْبِطُونَهُ مِنْهُمْ‏ - فَأَمَّا عَنْ غَيْرِهِمْ فَلَيْسَ يَعْلَمُ ذَلِكَ أَبَداً پس از آن فرمودند: «و اگر مشکلاتی که در رابطه با معارف و شرایع قرآن کریم برای مردم پیش می آمد و موجب بروز اختلاف در میان آنها می شد، به رسول خدا و اولی الامر خویش یعنی ائمه هدی (ع) ارجاع می دادند، قطعاً کسی از میان آن چهارده نور مقدس علیهم السّلام راه حل و رهیافتی از قرآن کریم فراروی آنها قرار می داد. ولی غیر آن بزرگواران هرگز کسی نمی تواند از قرآن کریم چنین راه حل ها و رهیافت هایی به آنها ارائه کند. ..... مَعَاشِرَ النَّاسِ تَدَبَّرُوا الْقُرْآنَ وَ افْهَمُوا آيَاتِهِ وَ انْظُرُوا فِي مُحْكَمَاتِهِ وَ لَا تَتَّبِعُوا مُتَشَابِهَهُ فَوَ اللَّهِ لَنْ يُبَيِّنَ لَكُمْ زَوَاجِرَهُ وَ لَا يُوَضِّحَ لَكُمْ عَنْ تَفْسِيرِهِ إِلَّا الَّذِي أَنَا آخُذُ بِيَدِه‏ مردم! در قران تدبر کنید و آیات آن را بفهمید و در محکمات آن نظر کنید و متشابهات آن را تبعیت نکنید، به خدا قسم هرگز کسی جز آن کسی که اکنون دستش در دست من است (امیرالمؤمنین علیه السلام)، قادر به تبیین نواهی و تفسیر و توضیح آیات آن به نحو خردمندانه و خدا پسندانه نیست